9 Δεκεμβρίου 2025

Επανέρχονται οι πριμοδοτούμενες Εκριζώσεις αμπελώνων, μεταξύ άλλων μέτρων - Οι Βρυξέλλες αντιμετωπίζουν την κρίση του κρασιού: Μια αντεπανάσταση μετά από 20 χρόνια απελευθέρωσης

Τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα ενέκριναν ένα πακέτο μέτρων για τον οίνο που παρέχει εργαλεία για τη διαχείριση του παραγωγικού δυναμικού, την ενίσχυση της προώθησης και την υποστήριξη της διαφοροποίησης στον οινοτουρισμό και τα κρασιά no-low. Η ιστορική μετατόπιση καταδεικνύει μια αυξανόμενη επίγνωση της κλίμακας της κρίσης.

Η συνάντηση των τριών θεσμών πραγματοποιήθηκε το πρωί της 4ης Δεκεμβρίου στις Βρυξέλλες.

Λευκός καπνός στις 4 Δεκεμβρίου στις Βρυξέλλες: όπως ήταν προγραμματισμένο, ο πρώτος τριμερής διάλογος για το πακέτο για τον οίνο θα είναι ο τελευταίος και οριστικός. Η Επιτροπή, το Συμβούλιο Υπουργών και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συμφώνησαν σε συμβιβαστική λύση για να παράσχουν στον αμπελοοινικό τομέα ένα νέο κανονιστικό πλαίσιο προσαρμοσμένο στις κρίσεις που αντιμετωπίζει(συστημική μείωση της κατανάλωσης, κλιματικοί κίνδυνοι, γεωπολιτική αστάθεια κ.λπ.).

Συγκεκριμένα, το πακέτο μέτρων περιλαμβάνει:

• την επαναφορά επιδοτούμενων προγραμμάτων εκρίζωσης αμπελιών (που καταργήθηκαν από τη μεταρρύθμιση της ΕΕ του 2008, με δυνατότητα χρηματοδότησης 70% από την ΕΕ που συμπληρώνεται από 30% εθνικά κονδύλια βάσει του Άρθρου 216),
• μια περίοδο 10 ετών χωρίς άδειες φύτευσης για τους δικαιούχους εκρίζωσης,
• τη δυνατότητα μείωσης των νέων φυτεύσεων στο 0% (σε περιοχές που αντιμετωπίζουν δυσκολίες και σε περιοχές που φοβούνται υποτίμηση των Γεωγραφικών Ενδείξεών τους, όπως π.χ. η Champagne),
• το τέλος της προθεσμίας του συστήματος αδειών Φύτευσης (που ισχύει από το 2016 και αρχικά είχε προγραμματιστεί να λήξει το 2045),
• την παράταση της ισχύος των αδειών αναφύτευσης σε 8 έτη (ελλείψει προσωρινής εκρίζωσης),
• την διενέργεια Απόσταξης κρίσης εντός του πλαισίου του αποθεματικού κρίσης
• την απλούστευση της χρήσης κωδικών QR με ένα εναρμονισμένο σύμβολο, με έκδοση  κατ' εξουσιοδότηση πράξης για την πρόσβαση σε πληροφορίες για τη διατροφή και τα συστατικά (με την επιφύλαξη εθνικών ερμηνειών), με εξαίρεση στους εξαγόμενους οίνους
• την έγκριση του όρου «οίνος χωρίς αλκοόλ» (ως αμπελοοινικό προϊόν), με κατ' όγκο αλκοολικό τίτλο κάτω από 0,5°, ή " οίνος χωρίς αλκοόλ 0,0%" (εάν ο αλκοολικός τίτλος δεν είναι πάνω από 0,05°) και του όρου  " οίνος μειωμένης περιεκτικότητας σε αλκοόλ" (αλκοολικός τίτλος πάνω από 0,5°, αλλά κάτω από 30% του ελάχιστου αλκοολικού τίτλου που αφορά την κατηγορία του προϊόντος),
• την παράταση των διαφημιστικών περιόδων που χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση σε τρίτες χώρες (3 έτη ανανεώσιμες δύο φορές, σύνολο 9 έτη) με δυνατότητα προκαταβολής 90% και μεγαλύτερης υποστήριξης για τις μικρές επιχειρήσεις,
• το αίτημα μεταφοράς αχρησιμοποίητων εθνικών κονδυλίων από το ένα έτος στο επόμενο τελικά απορρίφθηκε,
• τη δημιουργία μέτρου ενίσχυσης για επενδύσεις  στον οινοτουρισμό για όλους τους επαγγελματίες (μετά από συζητήσεις σχετικά με τη στόχευση των δικαιούχων οργανισμών),
• την αύξηση της συγχρηματοδότησης από την ΕΕ στο 80% για επενδύσεις που σχετίζονται με το κλίμα
• την ευθυγράμμιση μεταξύ των κανονισμών για τους αρωματισμένους οίνους ,με τους παραδοσιακούς οίνους
• την εξουσιοδότηση σε διεπαγγελματικές οργανώσεις και ενώσεις αμπελουργών να εκδίδουν κατευθυντήριες γραμμές τιμών για τα γλεύκη ΠΟΠ και ΠΓΕ και τους χύμα οίνους (με παράταση του ισχύοντος άρθρου 172 που ισχύει για τα σταφύλια...)

Μεταξύ των απορριφθέντων στοιχείων, ο τριμερής διάλογος εξαιρεί κυρίως την εκ νέου έγκριση των έξι απαγορευμένων ποικιλιών σταφυλιού (Clinton, Herbemont, Isabelle, Jacquez, Noah και Othello).

Καμία προσωρινή ρύθμιση

Έχοντας υποστηρίξει το τέλος της ημερομηνίας λήξης για τις άδειες φύτευσης αμπελιών, ο ευρωβουλευτής Éric Sargiacomo επισημαίνει ότι «ήταν μια μάχη που έδωσαν οι προκάτοχοί μου, ιδιαίτερα ο Éric Andrieu, για να επιτύχουν την πιο μακρινή δυνατή ημερομηνία λήξης για το σύστημα (πρώτα το 2030, στη συνέχεια το 2045).

Η μόνιμη εφαρμογή του εργαλείου δεν ήταν δεδομένη, αλλά τώρα έχει επιτευχθεί». Αυτό σηματοδοτεί το τέλος μιας περιόδου απελευθέρωσης του αμπελοοινικού τομέα σε ολόκληρη την ΕΕ και την κινητοποίηση για την επανεκκίνηση της προώθησης και την δημιουργία αξίας. Έχοντας υποστηρίξει την τροποποίηση του άρθρου 172, ο Éric Sargiacomo επισημαίνει ότι με το πακέτο για το κρασί, «ο στόχος δεν είναι απλώς ένα σχέδιο κρίσης για την εκρίζωση των αμπελώνων, αλλά πώς να διασφαλιστεί ένα μέλλον για τους γαλλικούς, ισπανικούς και ιταλικούς αμπελώνες..., ευρωπαϊκούς αμπελώνες ,ώστε να μπορέσουν να σταθούν ξανά στα πόδια τους το συντομότερο δυνατό». Ο ευρωβουλευτής βλέπει την ταχύτητα εφαρμογής αυτής της νομοθεσίας ως ένδειξη ευρωπαϊκής υποστήριξης για τη βιομηχανία οίνου.

Πρέπει πραγματικά να ευχαριστήσουμε τον Επίτροπο Γεωργίας, Christophe Hansen.

Ένα χρόνο μετά τα πολιτικά συμπεράσματα της Ομάδας Υψηλού Επιπέδου αφιερωμένης στην κρίση του οίνου, οκτώ μήνες μετά την κανονιστική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και ένα μήνα μετά τις προτάσεις των ευρωβουλευτών στην Επιτροπή Γεωργίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, αυτή η συμφωνία για το πακέτο μέτρων για τον οίνο καταδεικνύει μια άνευ προηγουμένου κινητοποίηση των ευρωπαϊκών θεσμών.

Για όσους περιμένουν με ανυπομονησία τα ρυθμιστικά εργαλεία για να ξεκινήσουν μια νέα περίοδο πριμοδοτούμενης εκρίζωσης των αμπελώνων στις αρχές του 2026 (Γαλλία), το αποτέλεσμα είναι «σχεδόν θαυματουργό· βρισκόμαστε σε έναν θετικό κύκλο από την οπτική γωνία της ευρωπαϊκής λειτουργίας», σημειώνει ένας ειδικός στις λειτουργίες των Βρυξελλών, ο οποίος τονίζει τη διαφορά στην προσέγγιση από τη νέα ευρωπαϊκή νομοθετική εξουσία: «Πρέπει πραγματικά να ευχαριστήσουμε τον Επίτροπο Γεωργίας, Christophe Hansen· δεν ήταν υποχρεωμένος να κάνει όλα αυτά. Επέδειξε πραγματικά την πολιτική βούληση να υποστηρίξει τον τομέα. Η ομαδική εργασία στο Κοινοβούλιο ήταν κρίσιμη και το Συμβούλιο έθεσε πολύ γρήγορους ρυθμούς για να διασφαλίσει ότι όλα θα τεθούν σε ισχύ το συντομότερο δυνατό».

Τα τρία θεσμικά όργανα έπαιξαν τον ρόλο τους. Και εφάρμοσαν μια πραγματική αντεπανάσταση μετά τη μεταρρύθμιση του 2008, η οποία ξεκίνησε με το τέλος των εκριζώσεων των αμπελιών και την απελευθέρωση των φυτεύσεων.

Σχεδόν 20 χρόνια αργότερα, οι Βρυξέλλες επιστρέφουν σε ένα σύστημα ελέγχου των εκτάσεων, αφού καλωσόρισαν την πλειονότητα των αιτημάτων του τομέα για αλλαγή. «Μπορούμε μόνο να είμαστε ικανοποιημένοι με ό,τι έχει συμβεί: όταν όλοι συνεργάζονται, μπορούμε να επιτύχουμε συγκεκριμένα αποτελέσματα», τονίζει ο προαναφερθείς εμπειρογνώμονας.

Με την πολιτική συμφωνία που επισημοποιήθηκε από τον τριμερή διάλογο, πρέπει τώρα να διεξαχθούν ψηφοφορίες για τη δέσμη μέτρων για τον οίνο στο Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.